อะไหล่รถยนต์คนจำนวนไม่น้อยมีความคิดว่า อะไหล่อื่นนอกจากอะไหล่แท้ ในสารพัดสารพันชื่อเรียก ตัวอย่างเช่น อะไหล่เอาอย่าง, อะไหล่ปลอม, อะไหล่เปรียบเทียบ หรืออะไหล่เทียม ควรเป็นของที่ไม่แข็งแรงหรือคุณภาพต่ำเสมอ ซึ่งเป็นความเชื่อที่ผิดจะต้องนัก
อะไหล่แท้เชื่อถือได้ด้านประสิทธิภาพ และก็มีบริษัทรถยนต์ให้การรับรองหรือค้ำประกันแจ่มชัด แต่มิได้เป็นช่องทางเดียวสำหรับในการเลือกใช้อะไหล่
อะไหล่แท้เป็นยังไง
การสร้างรถยนต์ทุกรุ่น ควรจะมีชิ้นส่วนเข้ามาประกอบเยอะมากหลายพันหลายหมื่นชิ ้น ถ้าผู้สร้างรถยนต์จะผลิตเองทุกชิ้น ก็จะต้องใช้เงินเยอะมากๆสำหรับในการตั้งโรงงานผลิตส่วนประกอบ ทั้งยังจะต้องมีปัญหาเรื่องการพัฒนาเทคโนโลยีมารองร ับอีกด้วย
เมื่อผู้ผลิตรถยนต์ไม่ได้ผลิตส่วนประกอบเองทั้งหมด ก็ควรจะมีการจ้างผู้อื่นผลิตส่งให้ โดยผู้ผลิตชิ้นส่วนพวกนั้นเรียกว่า ซัพพลายเออร์ ซึ่งเป็นผู้ผลิตที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง ได้แก่ ผลิตโช้กอัพ, กระสุนปืน, ยาง, ผ้าเบรก, ลูกหมาก, เบาะ รวมทั้งอื่นๆเกือบจะอีกทั้งคันก็ว่าได้ เว้นเสียแต่บางวัสดุอุปกรณ์ที่ไม่อยากให้เทคโนโลยีรั่วไหลหรือม ีโรงงานอยู่แล้ว บริษัทรถยนต์จึงจะผลิตเอง
คนซื้อส่วนมากก็รู้กันดีอยู่แล้วว่า ไม่มีวันที่บริษัทยานยนต์จะผลิตเองทั้งคัน แม้กระนั้นอาจจะละเลยไป ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดเป็น ยางรถยนต์ แต่เพียงพอเป็นชิ้นส่วนอื่น คนไม่ใช่น้อยกลับนึกว่าบริษัทรถผลิตเอง ในขณะที่เรื่องจริงแล้วไม่ใช่ เพราะแม้ผลิตเองทุนจะสูงมากขึ้นอีกมาก
การสั่งองค์ประกอบหรืออะไหล่จากผู้สร้างรายย่อยของบริษั ทรถยนต์ มีแนวทางแจ่มชัดในทุกกรณีว่า ราคาถูกที่สุด โดยจำต้องผ่านมาตรฐานที่ระบุหรือผ่านการทดสอบ ส่วนส่วนประกอบที่ดีเกินมาตรฐานแต่ว่าราคาสูง หรือราคาถูกแต่มาตรฐานต่ำลงมากยิ่งกว่า ก็ไม่ผ่านการใคร่ครวญ
โดยมาตรฐานที่ถูกระบุขึ้นนั้น ไม่ใช่ล้ำเลิศมากมาย เพราะว่าจะมีผลให้ส่วนประกอบหรืออะไหล่มีราคาแพงเกินความจำเป็น
รถยนต์ทุกคันที่จัดจำหน่ายอยู่ทั่วๆไป ไม่ได้ผลิตให้ยอดเยี่ยม แม้กระนั้นจะต้องผลิตให้คนซื้อสารภาพแล้วก็ผู้สร้างมีกำไรมากมายที่ส ุด !
บทบาทของซัพพลายเออร์
การสั่งซื้อชิ้นส่วนของบริษัทรถ มีอีกทั้งมอบหมายให้เลยเนื่องจากเป็นบริษัทในเครือ (แม้กระนั้นก็จะต้องมีการควบคุมราคารวมทั้งประสิทธิภาพ) หรือประกวดราคาแข่งกัน โดยคนที่เสนอราคาต่ำที่สุดและผ่านมาตรฐานจะได้รับงา นไป แม้กระนั้นมิได้มีความหมายว่าผู้ผลิตที่มิได้รับมอบหมายจะไม ่สามารถผลิตก้าวหน้า แต่มักจะเป็นเนื่องจากเสนอราคาสูงกว่าคู่ปรปักษ์
ผู้ผลิตชิ้นส่วนเฉพาะทางในแต่ละกรุ๊ปมีหลายราย แล้วก็ในรถยนต์แบรนด์เดียวกันแม้กระนั้นต่างรุ่น บางคราวก็บางทีอาจสั่งองค์ประกอบต่างแหล่งกันในแต่ละล็อตก็ เป็นไปได้ ด้วยเหตุว่าเหตุผลด้านราคาเป็นหลัก
ชิ้นส่วนที่ประกอบในรถยนต์แล้วก็อะไหล่แท้ แน่ๆว่าจำเป็นต้องผ่านมาตรฐาน แต่ไม่ได้แสดงว่าจะผลิตให้มีคุณภาพเหนือกว่านั้น มิได้ ด้วยเหตุว่าถ้าไม่ได้ถูกทุนกดไว้ ก็คงจะมีโอกาสทำได้ดีมากกว่า
ในส่วนของบริษัทยานยนต์ นอกเหนือจากการสั่งส่วนประกอบมาใช้ประกอบรถยนต์ ก็ควรมีการสั่งมาจัดจำหน่ายเป็นอะไหล่ด้วย โดยบริษัทยานยนต์มักบากบั่นจะสร้างความมั่นใจด้วยกา รกำทีดให้ตีตราของตนเองไว้อย่างแจ่มแจ้งบนตัวอะไหล่หรื อกล่อง
ส่วนตราของผู้สร้างแหล่งกำเนิดจริง ถ้าหากไม่มีอำนาจต่อรองกับบริษัทรถ ก็จะไม่ปรากฏตราใดๆบนอะไหล่ แต่ว่าหากเป็นรายใหญ่ๆชอบได้สิทธิ์ตีตราของตัวเองควบคู่กับยี่ห้อรถยนต์บน ตัวอะไหล่ โดยชอบเป็นตราขนาดเล็กหรือหลบอยู่ ทดลองดูได้ในจำนวนไม่น้อยส่วนว่า จะเจอทั้งแบรนด์รถยนต์รวมทั้งตราหรือชื่อของบริษัทผู้ผลิต ชิ้นส่วน
ปัจจัยที่บริษัทยานยนต์จะต้องมีการสร้างเลื่อมใสในยี่ห้อข องอะไหล่ ก็เพราะว่าอยากได้ขายอะไหล่ และไม่ต้องการที่จะให้ผู้ใช้หันไปซื้ออะไหล่จากที่อื่น
เมื่อสั่งซื้ออะไหล่มาแล้วก็จำเป็นต้องบวกผลกำไรไว้ด้วย อะไหล่แท้ก็เลยมักมีราคาแพง เนื่องจากว่าควรมีกำไรหลายต่อ ไม่ได้เป็นการส่งออกมาขายจากแหล่งผลิตโดยตรง
อะไหล่เทียบเคียง อะไหล่ทดแทน
ในตลาดอะไหล่ เมื่อรถยนต์รุ่นใดมียอดจำหน่ายสูงหรือมีลักษณะท่าทางว่าจะ ขายอะไหล่ได้ดิบได้ดี ผู้ผลิตรายย่อยต่างๆก็จะผลิตอะไหล่ที่ใช้ทดแทนได้ออกมาจัดจำหน่าย โดยอาจจะมีผู้สร้างรายย่อยที่ได้รับคัดจากบริษัท รถยนต์ให้ผลิตส่งให้ ผลิตออกมาจัดจำหน่ายเองด้วยในยี่ห้อของตน โดยมีคุณภาพใกล้เคียงมากมาย โดยบางทีอาจใช้อุปกรณ์หรือแม่พิมพ์เดียวกันเลยก็มี ก็แค่มิได้ตีตรายี่ห้อรถยนต์เท่านั้น
รถยนต์รุ่นที่มียอดจำหน่ายมาก จึงมีอะไหล่ชดเชยออกมาจัดจำหน่าย รวมทั้งควรจะทำความเข้าใจกับชื่อเรียกกันใหม่
- อะไหล่แท้ = แท้จากบริษัทรถยนต์
- อะไหล่เลียนแบบ = แหล่งผลิตไม่แน่นอน แต่ตีตราบริษัทรถยนต์ เพื่อสร้างความเข้าใจผิดให้กับผู้ซื้อ
- อะไหล่เทียบเคียง อะไหล่เทียม อะไหล่ชดเชย = อะไหล่ที่ใช้แทนได้ ตีตราเป็นเอกเทศ ไม่ได้ตีตราบริษัทยานยนต์ มีสารพัดสารพันราคารวมทั้งหลากคุณภาพ
หลายคนงงงันกับคำว่า อะไหล่เลียนแบบกับอะไหล่เทียบ อะไหล่เทียม อะไหล่ทดแทน โดยเหมารวมไปว่าอะไหล่ที่ไม่ใช่ของจริงควรจะเป็นอะไหล่ ปลอม และมีคุณภาพแย่ไปทั้งสิ้น
สามารถพิสูจน์ได้จากแบบอย่างหนึ่ง คือ ยางรถยนต์ พอหมดอายุแล้ว จำเป็นไหมที่จะจะต้องกลายเป็นแบรนด์เดิมรุ่นเดิ ม
ส่วนมากแล้วก็ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนยางให้ตรงกับร ุ่นเดิมแบรนด์เดิม โดยมักจะเลือกเปลี่ยนกันอย่างอิสระ ไม่ยึดติดกับยางเดิมกัน อย่างมากก็คงแต่ว่าขนาดไว้แค่นั้น แม้กระนั้นยี่ห้อแล้วก็รุ่นของยางชอบแปรไป
การเลือกใช้อะไหล่อื่นเว้นแต่อะไหล่แท้ (สุดแต่จะเรียกว่าอะไร) นับเกิดเรื่องที่ไม่ง่ายเลย เพราะเหตุว่าไม่มีมาตรฐานของผู้สร้างรถยนต์เหมือนอะไหล่แท้ ผลิตกันอย่างอิสระ โดยส่วนใหญ่มักคุณภาพไม่ดี ด้วยเหตุว่าต้องการทำราคาให้ต่ำกว่าอะไหล่แท้ให้สูงที่สุด เพื่อสร้างสิ่งจูงใจสำหรับเพื่อการซื้อ
นั่นก็เป็นส่วนหนึ่งส่วนใดที่ทำให้มีความเชื่อกันว่าอะไหล่ ไม่แท้ ไร้คุณภาพไปทั้งปวง ทั้งๆที่บางแบรนด์บางรุ่นก็บางทีก็อาจจะดีมากกว่าอะไหล่แท้ อยู่ที่ว่าจะทำหรือไม่ก็เท่านั้นเอง
วิธีสำหรับการเลือกซื้อ ในบางชิ้นจำเป็นต้องใช้สายตาแล้วก็การสัมผัสเป็นหลัก ตัวอย่างเช่น ยางหุ้มเพลาก็ลอง ดึงๆยืดๆบิดมองเนื้อ แม้กระนั้นอะไรบางอย่างต้องหาข้อมูลก่อนที่จะคิดที่จะตัดสินใจมากๆเพราะไม่สามารถที่จะทดลองได้ ดังเช่นว่า ถามคนที่เคยใช้มาก่อน มองจากแบรนด์ที่อยู่บนอะไหล่แท้ชิ้นเดิม
สรุปว่าอะไหล่ที่ไม่แท้นั้น ไม่มีความจำเป็นที่ต้องมีคุณภาพต่ำเสมอ เพราะว่าจะต้องสุดแต่แผนการของผู้สร้างแต่ละรายว่า อยากทำตลาดในระดับราคาไหน การเลือกใช้อะไหล่ที่ไม่แท้นั้นไม่ง่ายเลย แต่หลายสิ่งหลายอย่างก็เลือกไม่ยาก ถ้าสนใจหาข้อมูลรวมทั้งใช้ความละเอียดรอบคอบในการเลือก
